Hoe ga jij verder na de Corona crisis? Welk verhaal vertel jij straks tegen je klanten, je medewerkers en jezelf? Ga je door op dezelfde weg of zie je nieuwe mogelijkheden?
Er zijn in simpelweg twee soorten verhalen die we elkaar vertellen in tijden van crises: groef- en groeiverhalen. Groeiverhalen helpen om vernieuwing en verandering te realiseren in omgevingen waarin mensen vastzitten in ‘kan niet, wat erg, nog beter je best doen’. Rut stories en River stories noemen de auteurs George Land en Beth Jarman deze twee denkstijlen in hun boek ‘Breakpoint and Beyond (1998).
Als straks de maatregelen versoepelen ligt de verleiding op de loer om de draad weer op te pakken en door te gaan op de bekende weg, maar dan met anderhalve meter afstand. Het kan ook anders: vertel een nieuw verhaal over je organisatie en over je producten en diensten. Ofwel: buig je groefverhaal om naar een groeiverhaal.
Groefverhalen: hetzelfde doen als altijd
Groefverhalen vertellen je waarom een situatie is zoals die is en waarom dit voorlopig wel zo zal blijven. Deze verhalen bestaan uit ketens van argumenten die met cement aan elkaar lijken gemetseld. Die ketens van argumenten zijn dan ook lastig te doorbreken.
Groefverhalen zijn gebaseerd op basisangsten die we allemaal hebben. Bijvoorbeeld het Slachtoffer verhaal (“Wij kunnen er niets aan doen, het is de coronacrisis die ons tegen zit”), het Miskend Talent verhaal (“Zagen onze klanten nu maar hoe goed wij zijn”) of de Roepende In De Woestijn (“Waarom snappen ze nog steeds niet dat het anders moet, ik heb het nu zo vaak uitgelegd”). Groefverhalen veranderen niets, ze houden je vast in de illusie dat je kunt terugkeren naar de oude situatie voordat de crisis begon. Welke groefverhalen herken je bij jezelf? En in je organisatie?
Groeiverhalen: vindingrijk zijn
Bij groeiverhalen gaat het om de resultaten en kansen die je nog niet kunt voorspellen maar die je wel kunt voorstellen. Deze methode is vooral bruikbaar om mensen op een speelse manier mee te nemen in een verandering. Je referentiekader is de droom of de uitdaging die je voor je ziet en je gaat uitzoeken. Tijdens de ‘intelligente lockdown’ heb je misschien geëxperimenteerd met middelen en technieken die je nooit eerder hebt gebruikt.
Wellicht heb je kanten van jezelf, je team en je organisatie gezien die je nog niet eerder hebt waargenomen. In deze situatie vertel je elkaar geen groefverhalen maar groeiverhalen die als een rivier stromen naar de kansen die je wilt scheppen. Noodoplossingen leiden dan tot nieuwe innovaties en misschien wel tot een nieuwe onderneming. Groeiverhalen gaan dus uit van mogelijkheden en kansen. Het resultaat is gebaseerd op de vraag: Wat is er mogelijk als we ons potentieel volledig benutten?
Ontwerp je eigen groeiverhaal
Dit is de tijd om je eigen groeiverhaal te (her)schrijven. Inventariseer in jouw situatie eerst de groefverhalen die je jezelf vertelt of die verteld worden in je organisatie. Je kunt dat voor jezelf doen of met je team als je een collectief groefverhaal wilt doorbreken.
1. Inventariseer het groefverhaal dat binnen je organisatie vaak wordt verteld als verklaring waarom iets niet lukt.
2.Geef het een grappige naam, bijvoorbeeld ‘het miskende talent’, of een concrete vorm, zoals een monstertje dat symbool staat voor de vragen of onderwerpen die mensen niet durven te bespreken.
3. Inventariseer vervolgens wat de belangrijkste bezwaren zijn die je tegen komt en kies daarvan de allerbelangrijkste uit.
4. Bedenk een ‘vriend’ voor de belangrijkste beperkende gedachte: een mantra, een helpende gedachte
5. Bedenk een verhaal waarbij de ‘vriend’ helpt om je ultieme doel te realiseren. Gebruik de beperkende gedachte niet als vijand die je moet verslaan, maar als een Tom-Poes die je wijst op een situatie die je over het hoofd hebt gezien.
De sleutel voor het groeiverhaal zit in het antwoord op slechts één overbekende vraag: “Wie zouden wij als organisatie of team zijn zonder die gedachte?” Gebruik je verbeeldingskracht en verzamel de onderdelen om er een echt verhaal van te maken met hoofdrolspelers, een avontuur of een probleem dat ze moeten oplossen, een dreiging en hulp uit onverwachte hoek. Dit is je briefing voor het schrijven van een groeiverhaal.
Uit de sessies die ik hier over organiseerde, kwamen titels als ‘Het geheim van de IJsfabriek, over het terugbrengen van de foutmarges in een productielijn. En ‘Hoe mevrouw De Vries geluk vond door de helpdesk’ door callcentermedewerkers van een ziektekostenverzekeraar. Wat wordt jouw Groeiverhaal? Kopieer het onderstaande model uit mijn boek Groot Denken en schrijf je eigen Groeiverhaal!
