‘Pak maar, het staat er voor. We hebben er immers voor betaald?’
sprak de de vrouw terwijl ze graaide in een schaal vol Engelse drop, spekkies en andere zoetigheden. Ze pakte een puntzak en laadde die tot de rand toe vol. ‘Voor thuis’.
Ze sprak tegen haar medecursisten tijdens de theepauze in een opleidingscentrum. Die volgden enthousiast haar voorbeeld.
Het lijkt zo onschuldig. De cateraar serveert voor haar gasten schalen met fruit en zoetigheden als bijproduct bij het verzorgen van maaltijden en koffie, thee en fris. Zouden ze iets verdienen aan die kleine versnaperingen? Ik denk het niet. Hoelang zouden ze deze dienst volhouden als iedereen het voorbeeld van deze vrouw zou volgen en de schalen leeg graait? Niet lang, vrees ik.
Dit is hoe het Kleine Graaien doorgroeit naar het Grote Graaien. Het zijn die kleine schijnbaar onschuldige zaken die we goedpraten met gedachten als: ik heb er recht op, ik heb er voor betaald, ik heb er voor gewerkt, het staat er voor’.
Hoor je deze gedachten, dan weet je dat je op moet passen. Je bent bezig om een verslaving te ontwikkelen. Die begint bij een snoepje en een appel. Maar al snel groeit het door. En we hebben het niet door, want we denken dat we het goede doen.
De vanzelfsprekendheid van een loonsverhoging of promotie. Een bonus. Een pensioen of een uitkering. Een groter huis, een hogere hypotheek, een luxere auto, vaker op vakantie, eerder met pensioen en meer geld. Maar ook: hogere kortingen en meer gratis extra’s als je een product of dienst afneemt. Elke keer een klein beetje, een paar procent per jaar. Wat stelt dat nou voor?
En elke volgende stap praten we goed met het mantra: ‘ik heb er recht op, ik heb er voor betaald…’.
Dit leidt tot een collectieve verslaving van consumenten en organisaties aan het Ego. Het ego voedt zichzelf met gedachten als: Ik ben wat ik kan, ik ben wat ik verdien, ik ben wat ik doe, ik ben wat ik weet. En het ego is nooit tevreden. Wil groeien van goed, naar beter en best.
De wurggreep van ‘de klant centraal’
Organisaties en consumenten houden elkaar daarmee vast in een wurggreep. Dit noemen we dan klantgerichtheid, klanttevredenheid of de klant centraal stellen, want organisaties die hier op inspelen, luisteren toch uitstekend naar hun klanten? Maar eigenlijk kunnen we in dat geval beter spreken van de relatie tussen drugsdealer en junk. Die relatie is ongezond voor onze economie en voedt de collectieve verslaving aan het Ego.
Hoeveel is genoeg?
Ik legde dit vraagstuk ooit eens voor aan een groepje kinderen. Wat als je elke dag honderd wensen zou hebben?
Er kwam een mooie conclusie:
‘Je moet ook kunnen stoppen met meer te willen’.
‘Het is zoals bij snoepjes. Eerst wordt je hebberig. Later word je misselijk’. ‘
Kortom: er is meer dan genoeg. Maar er is ook een genoeg naar meer.
Delen en mindful consumeren
Het ‘Grote Graaien’ waarover zoveel mensen zich opwinden, is ontstaan door een keten van kleine denkfouten die niet op tijd doorbroken is.
Laten we daarom klein beginnen. Elke keer als je een gedachte opmerkt als ‘ik ben het waard, ik heb er voor gewerkt, ik heb er recht op’, heb je een keuze. Laat je je leiden door die gedachte of laat je het los?
We kunnen afkicken van de verslaving aan onze groeiwedstrijd van ‘goed-beter-best’ naar door een alternatieve weg te kiezen in onze manier van leven, werken en ondernemen. Groei door te delen en te geven in plaats van te nemen. En groei door mensen te helpen minder te consumeren in plaats van meer. De weg van goedheid, zoals Kees Klomp het noemt in zijn boek Karmanomics.
Door de crisis is mindful consumeren geen exclusieve levensstijl voor de verlichte mens maar een praktische noodzakelijkheid geworden voor veel consumenten. Reizigers boeken geen hotel, maar slapen via couchsurfing.org bij mensen thuis op de bank. Buurtbewoners maken steeds vaker collectieve afspraken over het delen van elkaars fiets, auto en gereedschappen.
Mindful consumeren vraagt een omslag in het denken van organisaties.
Hoe kun je nu geld verdienen door minder te verkopen? Simpel. Futuroloog Jeremy Rifkin geeft het antwoord in zijn boek The Age of Access: verkoop geen aanbod maar toegang. Kijk naar het verschil tussen bijvoorbeeld bol.com en een boekhandel. Bij een boekhandel koop je een boek, bij bol.com ‘koop’ je toegang tot een wereldwijd netwerk aan boeken en tweedehands boekverkopers. Wie graag kookt, kan via Thuisafgehaald haar maaltijd aanbieden aan anderen. Het restaurant in je eigen keuken.
Energiemaatschappijen verkopen ons binnenkort geen stroom meer, maar faciliteren buurten en gemeenschappen die hun eigen stroom opwekken.
Banken financieren geen bedrijven met eigen leningen en kredieten, maar organiseren fondsen via ‘crowd sourcing’.
Meer weten over het signaleren van kleine signalen die jouw succes maken of stoppen?
Probeer dit eens
Wees deze week alert op gedachten als ‘ik heb er recht op, ik ben het waard, ik heb er hard voor gewerkt’. Schrijf ze op. Doe vervolgens het gedachtenexperiment: wat je ook doet, wilt, weet en doet, het is toch nooit genoeg voor het Ego. Vervang daarom die beperkende gedachte door een helpende gedachte. Een mantra over wat je te bieden hebt, in de wereld wilt zetten. Wat wordt dan jouw actie?
Succes!
Ondernemen met een open geest is één van de 5 principes om te leven en werken vanuit je Bron van Mogelijkheden.
Meer tips en technieken? Volg mijn seminars, workshops en trainingen over Groot Denken in organisaties.